Kunnen we gelukkig worden door middel van technologie? Anders gezegd, kunnen we technologie vormgeven waar het menselijk welzijn voorop staat? Dit is de centrale vraag van Positive Computing en dat is een welkome aanvulling op het paradigma dat technologie vooral efficiëntie moet nastreven.
Positive Computing
Positive Computing heeft haar wortels in de wetenschappen die van oudsher al nadenken over het menselijk geluk, zoals de psychologie, filosofie, sociologie en de neurowetenschappen. Positive Computing past de principes uit deze wetenschappen toe op het maken van technologie.
Technology for Wellbeing and Human Potential
Er is een boek uitgekomen en er is een uitgebreide website. Het boek is wetenschappelijk, met honderden wetenschappelijke referenties. De website is juist praktisch hier worden allerlei toepassingen, workshop templates en technieken gedeeld. In dit artikel zal ik een aantal praktische handvatten en inzichten delen.
Geluk en de Self determination theorie
Maar wat is geluk eigenlijk? Deze grote vraag werd al gesteld door Aristoteles en hij bedacht de term eudaemonia. Gelukkig zijn is meer dan de vluchtige emotie van jezelf gelukkig voelen. Geluk gaat over het goede leven en over het goede doen. Als je het goede doet, dan kan je jezelf als mens ontplooien en je potentie verwezenlijken.
Deze benadering is het uitgangspunt van Positive Computing, maar hoe kan je mensen helpen om zichzelf te ontwikkelen? Een toepasbare theorie hiervoor is de Self Determination Theory. Dit is een concept uit de psychologie dat stelt dat er drie psychologische basisbehoeftes zijn die noodzakelijk zijn voor intrinsieke motivatie, persoonlijke groei en voor algemeen welzijn. Deze behoeftes zijn autonomie, competentie en verbondenheid.
De gedachte van Positive Computing is dat je deze drie basisbehoeftes kan ondersteunen met technologie en daarmee gebruikers gelukkig(er) maakt. Positive Computing heeft 15 richtlijnen en 30 strategieën gepubliceerd met concrete handvatten om technologie te verbeteren. Lees het artikel voor een volledig overzicht.
Autonomie
Het ondersteunen van autonomie in technologie betekent dat mensen zelf kunnen bepalen hoe ze technologie gebruiken, op een manier die in overeenstemming is met hun eigen behoeftes en waarden. Dat betekent niet dat alles instelbaar moet zijn en de gebruiker altijd volledige controle moet hebben over de techniek, het betekent dat makers moeten nadenken welke keuzes belangrijk zijn voor hun gebruikers en die op een heldere manier aanbieden. Ook betekent het dat makers behoedzaam omgaan met de aandacht van hun gebruikers. Niet teveel notificaties, geen “grey pattern” trucjes om mensen aan het scherm gekluistered te houden, maar oog blijven houden voor de autonomie van de gebruiker.
Competentie
Gevoelens van competentie ontstaan als mensen het gevoel hebben dat ze goed in staat zijn om de gewenste taken uit te voeren. Het goed ondersteunen van competentie betekent dat technologie gebruiksvriendelijk is, dat mensen niet de weg kwijtraken en dat de technologie helpt om de gebruiker competenter te maken.
De interface moet niet te moeilijk zijn, niet te makkelijk, maar moet precies de juiste uitdaging bieden. Dit vereist net als bij de ondersteuning van autonomie een grote empathie voor de eindgebruiker. Door goed na te denken wat de activiteiten en doelstellingen zijn van een eindgebruiker, kan technologie mensen helpen om te groeien.
Verbondenheid
De derde basisbehoefte uit de Self Dermination Theory is verbondenheid. Verbondenheid ontstaat als technologie mensen helpt om zinvolle connecties met anderen aan te gaan en mensen het gevoel hebben erbij te horen. Hierbij is kwaliteit belangrijker dan kwantiteit, een nadruk op het verzamelen van connecties kan juist eenzaamheid vergroten. Niet alle technologie hoeft verbondenheid te ondersteunen, ook hier begint het weer met het referentiekader van de eindgebruiker.
Spheres of influence
Technologie beïnvloedt ons leven op verschillende momenten. Als je technologie ontwikkelt met als doel om het menselijk welzijn te verbeteren, dan moet dat doel nagestreefd worden in elk moment. Technologie kan een hele fijne gebruikersinterface bieden, maar tegelijkertijd een groot schadelijk effect hebben op de omgeving. Voor voorbeeld hiervan is AirBNB. Goed voor de gebruiker, maar slecht voor de mens. Dit voorkomen is de motivatie van het Spheres of Influence model.
Door bewust te worden van de invloedssferen, kunnen ontwerpers en ontwikkelaars technologie maken die het menselijk welzijn verbeterd in elke invloedssfeer. De invloedssferen zijn:
- Adoptie, zodra een persoon bewust wordt van een technologie en die voor het eerst gebruikt.
- Interface, de wijze waarop de persoon met de technologie interacteert.
- Taken, de taken die de technologie wil ondersteunen en de wijze waarop
- Gedrag, het gedrag dat de technologie veroorzaakt
- Leven, in hoeverre de technologie het leven van de persoon beïnvloedt.
- Gemeenschap, wat is de invloed van de technologie op de gemeenschap
Wat blijft er verborgen?
De gebruiker en het design staan in het middelpunt bij Positive Computing, maar er blijft ook iets buiten beeld. Dat is het perspectief van de ontwikkelaar en dat gaat over de vraag hoe je technologie ontwikkelt. Welke software gebruikt de ontwikkelaar om iets te maken? Wat zijn de technische afhankelijkheden? Wat zijn de organisatorische afhankelijkheden? Net als de eindgebruiker is de ontwikkelaar ook een mens die zoekt naar comfort. Ze stellen zichzelf de vraag, wat is de makkelijkste en snelste manier om iets te ontwikkelen? Maar denken niet verder.
Dat leidt bij software ontwikkeling meer dan eens tot een grote afhankelijkheid van grote technologie bedrijven. Of de afhankelijkheid van continue software updates omdat er zoveel externe tools gebruikt worden. Of keuzes voor trendy en modegevoelige technologie die na een aantal jaar weer in de vergetelheid raakt. Deze cultuur zorgt ervoor dat de toolset inmiddels al zo omvangrijk en complex is dat het onmogelijk is om die als individuele ontwikkelaar te doorgronden en bij te benen. En dat is uiteindelijk weer slecht nieuws voor de eindgebruiker.
Het feit dat de website van Positive Computing zelf draait op een platform van Google en sommige artikelen alleen achter een semi-paywall van Medium beschikbaar zijn, maakt het wat mij betreft duidelijk dat Positive Computing hier nog veel te winnen heeft.
Wat brengt Positive Computing?
Positive Computing is bedacht door wetenschappelijke designers en zij stellen de gebruiker centraal. Op verschillende manieren wordt geprobeerd om antwoord te geven op een vraag: Als we nou echt goed nadenken wat onze gebruikers willen en nodig hebben, hoe moeten we dan onze technologie vormgeven? De antwoorden volgen in de vorm van richtlijnen, basisbehoeftes en strategieën. Dit zijn praktische handvatten met een wetenschappelijke onderbouwing. Hier slaagt Positive Computing. Het is een goed medicijn voor een eenzijdige focus op maatregelen die alleen maar gericht zijn op het maximaliseren van gebruik en winst.
