Wat is AI?

Michiel Willekens

AI is de afkorting voor Artificial Intelligence, oftewel Kunstmatige Intelligentie. Deze term wordt gebruikt voor machines, systemen en software die intelligent gedrag vertonen. Dat is gedrag dat we voorheen alleen toeschreven aan mensen en aan sommige dieren. Intelligent gedrag gaat over het oplossen van problemen, het leren uit eerdere ervaringen en het behalen van doelen in een complexe omgeving. Veel dieren handelen puur instinctief en vertonen geen intelligent gedrag. Zij handelen dan net als een computer die voorgeprogrammeerd is. Het gedrag van een computer is derhalve ook niet intelligent.

Inmiddels zijn er wel delen van software die intelligent gedrag vertonen, deze noemen we algoritmes. Er zijn algoritmes die patronen herkennen in beurskoersen, afbeeldingen kunnen analyseren, teksten vertalen en spelletjes kunnen spelen en nog veel meer. Dat deze nog algoritmes nog niet echt intelligent zijn is evident, een algoritme dat een kat op een plaatje kan herkennen kan nog geen kopje koffie zetten. Waarom wordt er dan over dan wel over (kunstmatige) intelligentie gepraat? Er bestaat een belangrijk verschil met vroegere ‘domme’ algoritmes. Maar eerst, om een beter begrip te krijgen moeten we een onderscheid maken tussen Algemene AI en Specifieke AI.

Algemene AI

Het beeld dat veel mensen hebben bij AI is de intelligente machine die het geheel van de menselijke intelligentie simuleert. Een machine die kan communiceren, begrijpen, argumenteren, beslissingen nemen op een vergelijkbaar niveau als de mens. De robot, de chatbot, de persoonlijke assistent die je niet meer kan onderscheiden van een mens. Dit is ook het (schrik-)beeld dat je ziet in Hollywood films. Deze complete vorm wordt Algemene AI genoemd. Hoewel de ontwikkelingen razendsnel gaan, de intelligentie van dergelijke systemen is nog ver weg van het niveau van menselijke intelligentie. Een voorbeeld van algemene aritificial intelligence is Siri van Apple. De grootste optimisten verwachten dat het nog 20 jaar duurt voordat deze systemen het niveau hebben van menselijke intelligentie. Dat zijn de techno-utopische futuristen zoals Ray Kurzweil die ervan overtuigd is dat deze ontwikkelingen de mensheid gaan helpen.

De ‘persoonlijke assistent’ uit de film Her is een zeer geavanceerde vorm van Algemene AI

Specifieke AI

De AI-systemen die nu wel gangbaar zijn, zijn allemaal vormen van specifieke AI. Dat betekent dat deze systemen op een heel specifiek gebied intelligent gedrag vertonen. En soms al beter zijn dan mensen om bepaalde taken te doen. Dat zijn de slimme algoritmes. Dit is bijvoorbeeld een algoritme dat gezichten herkend of een algoritme dat jou nieuwe nummers adviseert op Spotify. Hoewel er geen sprake is van algemene intelligentie praat men wel over kunstmatige intelligentie. De invloed van deze algoritmes is nu al onmiskenbaar en neemt snel toe. We worden hier vrijwillig en onvrijwillig continu aan bloot gesteld. Deze algoritmes zijn allemaal vormen van specifieke AI.

Een van de meest succesvolle vormen van Specifieke AI: het algoritme van TikTok

De werking van Artifical Intellgence

Een systeem kan intelligent gedrag vertonen, maar dan hoeft er nog geen sprake te zijn van een “AI-systeem”. Dat wordt eigenlijk pas gebruikt als een systeem ook zelf kan leren. Als een programmeur alle logica in een systeem voorprogrammeert, dan kan het gedrag wel intelligent zijn, maar is er volgens de gangbare opvatting geen sprake van AI. Een algoritme leert door middel van grote hoeveelheden data te analyseren. Een algoritme kan dan zelf logica uit de data afleiden en die vervolgens gebruiken om ‘intelligente’ voorspellingen te doen. Lees meer over De werking van AI.

Kunstmatige intelligentie, Articificial Intelligence, AI, het blijven vaak vage containerbegrippen, maar ik zal deze definitie continu blijven aanscherpen.